free will

---

Ώρες ώρες όλοι έχουμε την αίσθηση πως "έτσι τα φέρνει η ζωή"

Ο ταξιτζής που με έφερε σπίτι απόψε είχε αντίθετη άποψη. Με ρωτούσε αν θέλω να μείνω αθήνα. "Δεν ξέρω πως θα τα φέρει η ζωή". "Η ζωή τα φέρνει όπως θέλεις εσύ" μου απάντησε και με κοίταξε στα μάτια.

Τα κλειστά συστήματα αξιών όπως η πίστη και ο κουμουνισμός είναι ένας μπούσουλας, αν θέλεις να την βγάλεις καθαρή με όλα αυτά περί ατομικής ευθύνης. Έχεις ένα σκοπό, την επανάσταση ή τον παράδεισο, και τα βήματα στα λένε άλλοι...

Για μας τους υπόλοιπους που δεν έχουμε τέτοιες σιγουριές, τα πράγματα είναι λιγουλάκι πιο δύσκολα.

Η επιστήμη έχει έντονες ενδείξης πως πολλές από τις νοητικές μας λειτουργίες, ακόμα και αυτές που ανήκουν στα πλαίσιο του συνειδητού, είναι αυτοματοποιημένες αντιδράσεις ή - αν αυτό σας θυμίζει το σκυλί του Pavlov - πως μπορούν να επηρεαστούν από εξωτερικά ερεθίσματα.

Από την άλλη, ο καθημερινός λόγος προτάσει άλλη θεώρηση, "Είχα δύσκολη παιδική ηλικία," "έχω οιδιπόδειο", "γεννήθηκα φτωχός", "γεννήθηκα έξυπνος", "έτσι τα έφερε η ζωή". Η ζωή, η ζωή μας, είναι σαν να είναι έξω από εμάς, μια δύναμη άγνωστη και προφανώς στοχαστική, με αιτιακές όμως επιδράσεις πάνω μας. Βολεύει αυτό, ε;

Δεν ξέρω ποια είναι τα όριά μας. Πόσο μπορούμε να αυτενεργήσουμε. Αν μπορούμες να μιλάμε για ελεύθερη βούληση του υπερβατικού υποκειμένου. Βρίσκομαι σε μια φάση της ζωής μου που αισθάνομαι πως κάποια πράγματα, μηχανισμοί, μαθημένα συναισθήματα, με υπερβαίνουν.

Υπάρχουν όμως στιγμές που αναθαρρεύω λίγο, έστω κάποιες στιγμές, και πιστεύω πως η ζωή μου είναι στα χέρια μου...

Και επειδή βασικό χαρακτηριστικό μου είναι ο αυτοσαρκασμός, θα μπορούσα να πω, "εντάξει, δεν είναι τίποτα, μια στιγμή αισιοδοξίας είναι, θα μετρήσω μέχρι το δέκα και θα μου περάσει".

Λέω να μην μετρήσω μέχρι το δέκα...